امامت ؛ مزد رسالت

أُولَئِکَ الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهِ قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرَى لِلْعَالَمِینَ (90) انعام -

در این آیه شریفه خداوند متعال ، پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) را مخاطب قرار داده و دستور می دهد که به مردم چنین بگوید:

من هیچگونه اجر و پاداشى در برابر رسالت خود از شما تقاضا نمى کنم ، همانطور که پیامبران پیشین چنین درخواستى نکردند، من هم از این سنت همیشگى پیامبران پیروى کرده و به آنها اقتدا میکنم (قل لا اسئلکم علیه اجرا).

نه تنها اقتداء به پیامبران و سنت جاویدان آنها ایجاب مى کند که پاداشى مطالبه نکنم بلکه از آنجا که این آئین پاک که براى شما آورده ام یک ودیعه الهى است که در اختیار شما قرار میدهم ، در برابر رساندن ودیعه الهى به شما اجر و پاداش ، مفهومى ندارد.

به علاوه این قرآن و رسالت و هدایت یک بیدار باش و یادآورى به همه جهانیان است (ان هو الا ذکرى للعالمین ).

و چنین نعمت عمومى و همگانى ، همانند نور آفتاب و امواج هوا و بارش باران است که جنبه عمومى و جهانى دارد، و هیچ گاه خرید و فروش نمى شود و کسى در برابر آن اجر و پاداشى نمى گیرد، این هدایت و رسالت نیز جنبه خصوصى و اختصاصى ندارد که بتوان براى آن پاداش قائل شد!

- تفسیر نمونه -

با اینهمه در سوره مبارکه شوری آیه 23 برای خود اجر و مزد قائل است!

هرچند رنگ و بوی آن با اجر و مزد معمول و مورد طلب دیگر مردم متفاوت است، آنجا که می فرماید:

قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى

بگو اى پیغمبر! صلى الله علیه و آله : مزدی از شما (بر تبلیغ رسالت خود و رساندن احکام الهی) نمی خواهم ، مگر دوستی خویشانم!

و این هم انگیزه کافی برای کار و فعالیت را به انسان می دهد و اجر و مزدی کاملا منطقی و عقلایی ست!

سؤال این است :

آیا پیامبر واقعاً از مردم اجر و مزدی طلبیده است؟!

جواب:

مزد و اجر نفعی ست متوجه خود شخص و یا منتسبین به او . 

اما طبق آیه 47 سبأ قُلْ مَا سَأَلْتُکُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ ... اجر طلب شده از طرف ایشان، متوجه مردم است.

و آن چیزی نیست جز امر هدایت و ارشادی که اصل بعثت پیامبر اکرم (ص) هم برای تحقق بخشیدن به آن بود.

قُلْ مَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شَاءَ أَنْ یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلًا (57) فرقان -

بگو من در برابر ابلاغ این آئین هیچگونه پاداشى از شما مطالبه نمى کنم ، تنها پاداش من این است که: کسانى بخواهند راهى به سوى پروردگارشان برگزینند!

و این به آن می ماند که معلمی به شاگردانش که درخواست جبران زحمات او را دارند بگوید:

« من از شما مزدی نمی خواهم جز اینکه درستان را درست بخوانید و آینده روشنی را که در پرتو علم برایتان ترسیم کردم، محقق سازید و از فلان الگو پیروی کنید! و زحمات من و خودتان را بی جهت بر باد ندهید.»

آیا این واقعا درخواست مزد است برای خود؟

یا در راستای همان کار معلمی و هدایت گری و ارشاد است ؟!

نتیجه جمع بین این آیات

مجموع این آیات - به ظاهر متفاوت - نشان مى دهد که مودت ذى القرباى رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) تداوم برنامه رسالت و رهبرى آن پیامبر است .

یعنی محبت اهل بیت که اجر رسالت نام برده شده چیزی جز ادامه رسالت نیست و آنچنان که اصل رسالت هم چیزی جز سود رسانی به خود مردم نیست محبت اهل بیت هم چنین است و آن این است که آنها را به سمت حق و حقیقت رهنمون می گردد.

و این همان است که شیعه در مسئله امامت از آن جانبدارى مى کند، و معتقد است رشته رهبرى بعد از پیامبر ، نه در شکل نبوت که در شکل امامت براى همیشه ادامه خواهد داشت.

از طرفی محبت عامل مؤثرى است براى پیروى کردن ، همانـگـونه که در سوره آل عمران آیه 31 مى خوانیم :

قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی : بگو اگر خدا را دوست مى دارید از من پیروى کنید (چرا که من مبلغ فرمان او هستم )

اصولا پیوند محبت با کسى، انسان را به سوى محبوب و خواسته هاى او مى کشاند و هر چه رشته محبت قویتر باشد این جاذبه قویتر است.

مخصوصا محبتى که انگیزه آن کمال محبوب است ، احساس این کمال سبب مى شود که انسان سعى کند خود را به آن مبدء کمال و اجراى خواسته هاى او نزدیکتر گرداند.

و این است معنی  محبت درخواستی نسبت به خویشان پیامبر!

و اگر جز این باشد یعنی درخواست همان محبت هایی باشد که معمول پدران برای فرزندان و نسل خود می خواهند؛ این چیزی جز طلب اجر و مزد نیست!  امری که در آیات مختلف قرآن از ساحت پیامبران نفی شده است! 

و با احتساب این جهت ، همه خویشان حضرت هم مد نظر نیستند بلکه آنهایی مورد نظر آیه اند که لیاقت و شایستگی هدایت و رهبری جامعه اسلامی را دارا بوده و بتوانند نقشی سرمشق گونه برای جامعه ایفا نمایند.

و اینک خون باید گریست!

کرده غصب فدک و حق علی (ع) را بردند
پهلوی فاطمه‌ات (س) را ز « لگد » آزردند

بر لب خلق هنوز از غم تو زمزمه بود
شعله ها در جگر و اشک به چشم همه بود

شهر از فتنه ایام پر از واهمه بود
اولین اجر رسالت ، زدن فاطمه (س) بود

گشت از حق‌کُشیِ اُمت بیدادگرت
کُشتن مُحسنِ مظلومِ تو , اجر دگرت

با سر انگشت خزان ,سخت ورق برگردید
غنچه و لاله ی خونین تو پرپر گردید

سومین اجر تو زخم سرحیدر گردید
به حسن (ع) از همه کس ظلم فزون‌تر گردید

بعد از آن زهر که بر نور دو عینت دادند
اجرها بود که اُمت به حسینت دادند . . .

شعر از:سازگار