ممیز

بسیار دیده می شوند زنان و مردانی که با افراد غیر بالغ ، همه به یک نحو برخورد داشته و در واقع برای خود در مقابل آنها تکلیفی احساس نمی کنند!

در حالی که در فقه اسلامی امری به نام مراهق داریم یعنی: کسی که نزدیک به بلوغ است. و احکام خاص حود را دارد.

بالاتر موضوعی به نام اطفال ممیز داریم یعنی کودکانی که دارای قدرت تمییز و تشخیصند و خوب و بد را می فهمند! ( اگرچه تا بلوغ فاصله زیادی هم دارند! )

به عنوان نمونه به مسائل زیر که برگرفته از رساله مرحوم امام خمینی (ره ) در این زمینه است توجه بفرمائید:

مسأله 57 - واجب است انسان وقت تخلى و مواقع دیگر عورت خود را از کسانى که مکلفند، اگر چه مثل خواهر و مادر با او محرم باشند، و همچنین از دیوانه ممیز و بچه هاى ممیز که خوب و بد را مى فهمند، بپوشاند ولى زن و شوهر لازم نیست عورت خود را از یکدیگر بپوشانند.

مسأله 1141 - اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز یعنى بچه اى که خوب و بد را مى فهمد به نمازگزار سلام کند، نمازگزار باید جواب او را بدهد!

مسأله 1389 - مستحب است بچه ممیز را یعنى بچه اى که خوب و بد را مى فهمد به نماز خواندن و عبادتهاى دیگر عادت دهند، بلکه مستحب است او را بقضاى نمازها هم وادار نمایند!!

مسأله 1417 - اگر بین کسانى که ( در نماز جماعت ) در یک صف ایستاده اند بچه ممیز یعنى بچه اى که خوب و بد را مى فهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است مى توانند اقتدا کنند.

مسأله 1453 - امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامى و عادل و حلال زاده باشد و نماز را بطور صحیح بخواند و نیز امام جماعت بنابر احتیاط واجب باید مرد باشد و اقتداء کردن به بچه ممیز حتى اگر اقتداء کننده نیز بچه ممیز باشد اشکال دارد!

مسأله 2082 - معامله با بچه نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جد آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولى اگر بچه ممیز باشد و چیز کم قیمتى را که معامله آن براى بچه ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد، ونیز اگر طفل، وکیل در اجراى صیغه معامله یا وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند، یا جنس را به خریدار بدهد و پول را بفروشنده برساند، - چون واقعا دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده اند - معامله صحیح است، ولى باید فروشنده و خریدار یقین داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن مى رساند.

مسأله 2259 - موکل یعنى کسى که دیگرى را وکیل مى کند و نیز کسى که وکیل مى شود، باید بالغ و عاقل باشند و از روى قصد و اختیار اقدام کنند، وبچه ممیز هم اگر فقط در خواندن صیغه وکیل شده باشد و صیغه را با شرائطش بخواند صیغه اى که خوانده صحیح است.

مسأله 2436 - نگاه کردن به عورت دیگرى حرام است، اگر چه از پشت شیشه یا در آئینه یا آب صاف و مانند اینها باشد. واحتیاط واجب آن است که به عورت بچه ممیز هم نگاه نکنند. ولى زن و شوهر مى توانند به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند.

مسأله 2594 - سر بریدن حیوان پنج شرط دارد: اول - کسى که سر حیوان را مى برد چه مرد باشد، چه زن، باید مسلمان باشد و اظهار دشمنى با اهل بیت پیغمبر صلى الله علیه وآله وسلم نکند. و بچه مسلمان هم اگر ممیز باشد یعنى خوب و بد را بفهمد مى تواند سر آن را ببرد...

مسأله 147 - بچه ممیزى که خوب و بد را مى فهمد، اگر تکلیفش هم نزدیک است (یعنی مراهق است ) اگربگوید چیزى را آب کشیدم، دوباره باید آن را آب کشید. ولى اگر بگوید چیزى که در دست اوست نجس است، احتیاط آن است که از آن اجتناب کنند. اگر چه بعید نیست اعتبار قول صبى مراهق (درست مثل بالغین )