۶۲۳۶ آیه ، در ۷ آیه!

خلاصه قرآن :

سوره حمد، در اول قرآن قرار گرفته و ممکن است علت آن: فراگیر بودن این سوره باشد ؛زیرا این سوره ، با داشتنِ فقط هفت آیه ، تمام مطالب قرآن را، در برگرفته است .

قرآن شامل:

تحمید، تمجید، تسبیح ، تقدیس ، تهلیل ، شکر، ثناء و تکبیر است ، و همه اینها، در کلمه (( حمد)) مندرج است.
همچنین ، بیان ارزاق ، اِنعام ، احسان ، تربیتِ بندگان و اکرام و امهال ایشان ، در کلمه (( رحمان )) گنجانده شده است.

تمامى آنچه در قرآن ، از وسعت رحمت و عفو گناهان و رحمت بر بندگان ، در (( رحیم )) درج شده است.

تمام مفاهیم ثُباتِ قدرت الهى ، عظمت ، بقاء، و سرمدیّت حق ، تنزیه او از شرکاء، در کلمه (( مالک ))، نهفته است.

تمام مسائل مربوط به قیامت ، مواقف و مقامات و نعمتهاى اخروى ، کرامات و احوال اهل بهشت و درجات آن ، اهوال دوزخ و شدائد و درکات آن ، حساب و میزان و صراط ، در کلمه (( یوم الدین )) جمع شده است .

آنچه در قرآن از عبادات و کیفیت آن : از نماز و روزه و زکوة و حج و غیر آن ، در (( اِیّاکَ نَعْبُدُ )) مندرج است .

همینطور قرآن مشتمل بر توکل ، و طلب نصرت و فتح و استعانت از خدای تعالى و امثال اینها، در (( ایّاکَ نَسْتَعینْ )) نهفته است.

مفاهیم قرآنیی از قبیل هدایت ، توفیق ، تفویض ، ارشاد، اعتماد، دعا، سؤ ال ، التجاء و ابتهال در (( اهدنا )) گرد آمده است.

هر چه در قرآن ، از میان حلال و حرام و شرایع و احکام از امر و نهى مى باشد؛ کلمه (( صِراطَ الْمُسْتَقیم )) متضمن آن است .
و تمامى احوال و آثارِ انسانهاى خوشبخت و کیفیت طریقه و سیره آنان و علتِ نجات و ترفیع درجات آنان ، که در قرآن آمده است ؛ در جمله (( اَلّذینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ )) مندرج است

و خلاصه ی احوالِ اقوام لجوج و خودپرست و بت پرست ، قصه ها و اخبار ایشان ، از کفران نعمت و تکذیب انبیاء و قتل ایشان و اصرارِ بر مناهى و توجّه به ملاهى و عذاب و غضب حق تعالى بر ایشان ، در آیه (( غَیْرِالْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ )) بیان شده است.

و بالاخره حالات بقیه جبّاران و فرعون ها و نصارى و سایر مشرکین و گمراهان ، در کلمه (( ضالّین ))، درج مى باشد. 

و این یکى از محسّناتِ قرآن شریف ، مى باشد که گفته اند:

(( ذکر الشّى مجملا ثم مفصلاً اوقع فى النفوس ، ذکر چکیده مطلب و بعد شرح و بسط آن در دلها بهتر می نشیند )). 

منبع:

جلوه هائى از نور قرآن در قصه ها و مناظره ها و نکته ها
عبدالکریم پاک نیا

از جمله نام هایی که برای سوره حمد بیان نموده اند ( امّ الکتاب ) است به معنی ریشه قرآن.

ابن عباس مفسر معروف اسلامى مى گوید:

( ان لکل شى ء اساسا... و اساس ‍ القرآن الفاتحة ، هر چیزى اساس و شالوده اى دارد... و اساس وزیر بناى قرآن ، سوره حمد است! - تفسیر نمونه -