روایت دیشب ...

روایتی که دیشب بر منبر شرح کردم ( روایتی کاملا کارآمد و مؤثر در ارتیاطات اجتماعی )

علی (ع) :

وَاللهِ لایُعَذِّبُ اللهُ سُبحانَهُ مؤمناً بعد الایمانِ الّا بِسوءِ ظَنِّهِ وَ سوءِ خُلقِه - تصنیف غررالحکم و دررالکلم آمدی ش ح 5685 -

به خدا قسم که خداوند سبحان مؤمنی را بعد از ایمان آوردن عذاب نمی کند، مگر به خاطر بدگمانی و بداخلاقی اش.

تا کسی ایمان نیاورده باشد بحث تکلیف مطرح نیست، بی قید است، لاابالی ست.

اما وقتی مؤمن شد دغدغه احکام شرعی پیدا می کند، نسبت به تکالیف دینی حساس می شود.

اینجاست که سوء ظن خودش را نشان می دهد.

مردی را گرم صحبت با زنی می بیند، می گوید مگر نه این است که ارتباط با نامحرم حرام است! این دو چه به هم می گویند و لبخند می زنند؟!

برق همسایه را در سحرگاه ماه مبارک خاموش می بیند، می گوید: مگر روزه واجب نیست؟ ببین نامسلمان برای روزه بلند نمی شود و ...

به دنبال این بدگمانی چون او را در انجام دستورات شرعی مقصر می داند به گمان بد خود ترتیب اثر داده و بنای بداخلاقی با او را می گذارد!

و این همان چیزی ست که امیر (ع) مؤمنین را از آن پرهیز می دهد!

و همان چیزی ست که قرآن از آن پرهیز می دهد:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ - حجرات 12 -

علاج سوء ظن :

در دین ، اصلی داریم برگرفته از متون دینی به نام اصالة الصحة که مؤمنین می بایست افعال همدیگر را تا می توانند و تا ضد آن ثابت نشده ، حمل بر صحت کنند.

معاملات بازار اسلامی را حمل بر صحت کنند.

ذبیحه مسلمان را حمل بر صحت کنند.

تا آنجا که فقهاء عظام یکی از مطهِّرات _ پاک کننده ها _ را « غایب شدن مسلمان » بر می شمرند! که بی ربط به این نگرش اسلامی نیست.

بنابرین بگوید: از کجا معلوم که برداشت من از سخنان آنان درست باشد؟! بر فرض که درست باشد از کجا معلوم که قصد ازدواج شرعی نداشته باشند؟! اصلا در این اوضاع پرپیچ و خم از کجا معلوم این زن و مرد به هم محرم نباشند؟! 

یا بگوید: از کجا معلوم همسایه ام به جهتی، در تاریکی سحری میل نمی کند؟! از کجا معلوم  پیش از خواب سحری نخورده باشد؟ از کجا معلوم خواب نیفتاده باشد؟ اصلا شاید مریض باشد و روزه بر او واجب نباشد و احدی هم نمی خواهد از مریضی اش باخبر گردد! و...

دیگر سوء ظن ممنوع:

آنچنانی که از سوء ظن به دیگران نهی شده ایم، از بدگمانی به خدای متعال هم نهی شده ایم:

عن النبی (ص): أکبر الکبائر سوء الظن بالله - میزان الحکمة ح 9 باب حسن الظن بالله - بزرگترین گناه بزرگ: سوء ظن به خدا ( ی ارحم الراحمین ) است ( در مورد رزق و روزی ، در مورد برخورد با بندگان در قیامت و...)

سوء ظن مجاز:

و بله لااقل یک جا سوءظن بد نیست که مطلوب هم هست و آن: نسبت به خود شخص و نیت های به ظاهر الهی و انسانی اش است که مبادا نفس او را به بازی گرفته باشد! و واقعیت امر هواخواهی و هواپرستی باشد!