وصایاى افلاطون به ارسطو:
وصایاى افلاطون به شاگردش ارسطو:
1 - معبود خود را بشناس و حق او را رعایت کن .
2 - همواره به آموزش و آموختن علم بپرداز و در کسب دانش کوشا باش .
3 - فراوانى دانش فردى را معیار عالم بودن او قرار مده! بلکه معیار شناخت عالمان راستین را دورى از شرّ و فساد بدان .
4 - از خداوند چیزى مخواه که براى تو نافع نیست و یقین بدان که همه مواهب از ناحیه اوست. پس نعمتهاى جاودان و منافعى را که هرگز از تو جدا نمى شوند، از او طلب نماى .
5 - آرزوى محال هرگز منماى .
6 - بدانکه خداوند تعالى از بنده خود با غضب و سرزنش انتقام نمى گیرد، بلکه او را عملا تنبیه و تاءدیب مى کند.
7 - چگونه زیستن را منهاى چگونه مردن از خدا مخواه! بلکه هر دو را از او درخواست کن .
8 - به استراحت و خواب اقدام مکن مگر بعد از آنکه محاسبه نفس را در سه مورد انجام داده باشى :
اوّل : آیا در آن روز از تو کار خطایى سرزده است یا خیر.
دوّم : آیا هیچ خیرى کسب کرده اى یا خیر.
سوّم : در هیچ کارى کوتاهى کرده اى یا خیر.
9 - زندگى و مرگ را زمانى شایسته بدان که وسیله کسب خیر باشند.
10 - به یاد آور که در اصل چه بوده اى و پس از مرگ چه خواهى شد.
11 - به هیچکس آزار مرسان که کار روزگار دائم در تغییر و تحوّل است! و بدبخت آن است که از یادآورى عاقبت خود غافل باشد و از لغزش دست برندارد.
12 - سرمایه خود را از چیزهایى که خارج از ذات توست تهیه مکن .
13 - انتظار نداشته باش که بیچارگان از تو تقاضاى کمک کنند ، بلکه قبل از خواهش آنان خود به کمک اقدام کن .
14 - کسى را که به لذتى از لذتهاى دنیا شادمان و یا از مصیبتى از مصیبتهاى این جهان غمناک است ، حکیم مپندار.
15 - همیشه به یاد مرگ باش و از مردگان عبرت بگیر.
16 - از دو چیز، پستى یک نفر را دریاب :
اوّل : سخن بیهوده فراوان مى گوید.
دوّم : سؤ الى را که از او نپرسیده اند پاسخ مى دهد.
17 - کسى که در فکر آسیب رساندن به دیگران باشد، به خودش آسیب رسانیده و مرام او آمیخته با شرّ است .
18 - بارها فکر و اندیشه کن و آنگاه سخن بگو و سپس عمل کن که حالات به یک صورت نمى مانند.
19 - همه کس را دوست بدار.
20 - زود خشمگین مشو که به غضب عادت پیدا مى کنى .
21 - تاءمین خواسته کسى را که امروز به تو نیاز دارد به فردا محوّل مکن ؛ زیرا نمى دانى که فردا چه پیش خواهد آمد.
22 - در رفع گرفتارى دیگران بکوش مگر آنکه کسى به واسطه اعمال ناپسند خویش گرفتار شده باشد.
23 - تا سخنان دو نفر که با یکدیگر نزاع دارند به خوبى روشن نشود، درباره آنها قضاوت مکن .
24 - تنها گفتار حکیمانه نداشته باش بلکه در گفتار و کردار هر دو حکیم باش ؛ زیرا حکمت قولى در این جهان مى ماند ولى حکمت عملى ره توشه جهان آخرت است و در آنجا مى ماند.
25 - اگر در انجام کار خیرى رنج بردى ، رنج زایل مى شود ولى آن عمل نیک باقى مى ماند و اگر از یک گناه لذّتى بردى ، لذّت از بین مى رود ولى آن کار زشت باقى مى ماند.
26 - آن زمان را یادآور که تو را صدا مى زنند و از گوش و زبان محروم هستى ، نه مى شنوى و نه سخن مى گویى و نه مى توانى چیزى را به خاطر بیاورى .
27 - به خاطر داشته باش که رهسپار مکانى هستى که نه دوست را مى شناسى و نه دشمن را، پس اینجا از کسى عیبجویى مکن .
28 - این حقیقت را بدان که جایى خواهى رفت که ارباب و غلام یکسان هستند، پس اینجا تکبّر مکن .
29 - همیشه توشه راه را آماده داشته باش ؛ زیرا نمى دانى که مسافرت کى آغاز خواهد شد.
30 - بدانکه از نعمتهاى الهى هیچ چیز بهتر از ((حکمت )) نیست و ((حکیم )) کسى است که فکر و قول و عمل او مانند هم باشند.
31 - اگر کسى به تو بدى کرد با خوبى آن را پاسخ بده و از بدى او درگذر.
32 - همواره بکوش که یاد بگیرى و حفظ کنى و نیکو بفهمى .
33 - کار خود را انجام بده و همیشه در حال خود تفکر و تدبر کن و در انجام کارهاى بزرگ ، خستگى ناپذیر باش .
34 - هیچگاه و در هیچ کارى سستى مکن .
35 - نادیده گرفتن خوبیها را هرگز جایز مشمار.
36 - هیچ گناهى را سرمایه کسب خیر قرار مده .
37 - از کارهاى بزرگ ، بخاطر خوشى زودگذر، روگردان مباش که از خوشى جاودانه روگردان شده اى .
38 - دوستدار حکمت باش و سخنان حکیمان را بشنو.
39 - حبّ دنیا را از خود دورکن .
40 - از آداب پسندیده ، خوددارى و امتناع مکن .
41 - در هیچ کارى قبل از فرا رسیدن وقت به آن مشغول نشو و چون به کارى مشغول شدى ، از روى فهم و بصیرت باشد.
42 - به ثروت مغرور و فریفته نشو.
43 - از مصیبتها، شکست و خوارى به خود راه مده .
44 - با دوست چنان رفتار کن که به دادگاه و قاضى نیاز نداشته باشى و با دشمن چنان رفتار کن که در هنگام قضاوت ، تو پیروز باشى .
45 - با هیچکس رفتار سفیهانه نداشته باش .
46 - با همه متواضع باش و هیچ فروتنى را کوچک مشمار.
47 - در آنچه که خود را معذور مى دارى ، برادرت را در آن سرزنش مکن .
48 - از تنبلى شادمان مباش .
49 - بر شانس و بخت ، اعتماد مکن .
50 - از کار خیر، پشیمان مباش .
51 - با هیچکس مراء و جدال مکن .
52 - همیشه بر صراط عدل و استقامت و خیر باش .
منبع:
حکمت عملى
اقتباس از : اخلاق ناصرى
اثر : سیّد محمّد رضا غیاثى کرمانى
