« لبــــــاس » در « قــــــرآن »

در قرآن مجید « لباس » در چهار معنی به کار گرفته شده است:

1 - همسران:

... هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ ... - سوره بقره آیه 187 -

زنان لباس شما هستند و شما لباس آنها

در تشبیه همسر به لباس ، نکات و لطایف بسیارى نهفته است :

# لباس باید در طرح و رنگ و جنس مناسب انسان باشد، همسر نیز باید کفو انسان و متناسب با فکر و فرهنگ و شخصیّت انسان باشد.

# لباس مایه ى زینت و آرامش است ، همسر وفرزند نیز مایه ى زینت و آرامش خانواده اند.

# لباس عیوب انسان را مى پوشاند، هریک از زن و مرد نیز باید عیوب و نارسایى هاى یکدیگر را بپوشانند.

# لباس انسان را از سرما و گرما حفظ مى کند، وجود همسر نیز کانون خانواده را گرم و زندگى را از سردى مى رهاند.

# دورى از لباس ، مایه ى رسوایى است ، دورى از ازدواج و همسر نیز سبب انحراف و رسوایى انسان مى گردد.

# در هواى سرد لباس ضخیم و در هواى گرم لباس نازک استفاده مى شود، هر یک از دو همسر نیز باید اخلاق و رفتار خود را متناسب با نیاز روحى طرف مقابل تنظیم کند؛ اگر مرد عصبانى است ، زن با لطافت با او برخورد کند و اگر زن خسته است ، مرد با او مدارا کند.

# انسان باید لباس خود را از آلودگى حفظ کند، هر یک از دو همسر نیز باید دیگرى را از آلوده شدن به گناه حفظ نماید.

نیاز زن و مرد به یکدیگر، دو طرفه است و هریک براى پوشش نیازهاى طبیعى خود به دیگرى نیازمند است .

- تفسیر نور ذیل آیه -

__________________________________________________________________________________

2 - شب

وَجَعَلْنَا اللَّیْلَ لِبَاسًا(10) سوره نبأ -

و شب را پوششی ( برای شما ) قرار دادیم

مطابق آیات فوق« پرده شب » لباس و پوششى است بر اندام زمین ، و تمام موجودات زنده اى که روى آن زیست مى کنند!

فعالیتهاى خسته کننده زندگى را به حکم اجبار تعطیل مى کند، و تاریکى را که مایه سکون و آرامش و استراحت است بر همه چیز مسلط مى سازد، تا اندامهاى فرسوده مرمت گردد و روح خسته تجدید نشاط کند، چرا که خواب آرام جز در تاریکى میسر نیست .

از این گذشته با فرو افتادن پرده شب ، نور آفتاب بر چیده مى شود که اگر به طور مداوم بتابد تمام گیاهان و حیوانات را مى سوزاند، و زمین جاى زندگى نخواهد بود! به همین دلیل قرآن مجید کرارا روى این مساءله تکیه کرده ، در یک جا مى فرماید:

قل اءراءیتم ان جعل الله علیکم النهار سرمدا الى یوم القیامة من اله غیر الله یاتیکم بلیل تسکنون فیه : (بگو به من خبر دهید اگر خداوند روز را تا قیامت بر شما جاویدان کند، چـه کسى غیر از خدا است که (شب ) براى شما آورد تا در آن آرامش یابید)؟! (قصص 72)

و به دنبال آن مى فرماید: و من رحمته جعل لکم اللیل و النهار لتسکنوا فیه و لتبتغوا من فضله : (از رحمت او است که براى شما شب و روز قرار داد تا هم در آن آرامش یابید، و هم براى بهره گـیرى از فضل خدا تلاش کنید) (قصص 73).

قابل توجه اینکه در قرآن مجید به بسیارى از موضوعات مهم یکبار قسم یاد شده ، در حالى که به « شب » هفت بار سوگند یاد شده است ! و مى دانیم سوگند به امور مهم یاد مى شود، و این خود نشانه اهمیت پرده ظلمت شب است .

آنها که (شب ) را با نور مصنوعى روشن مى سازند، و تمام شب را بیدارند و بجاى آن روز را مى خوابند، افرادى رنجور و ناسالم و فاقد نشاط مى باشند. در روستاها که به عکس شهرها شب را زود مى خوابند، و صبح زود برمى خیزند مردمى سالم تر زندگى مى کنند.

- تفسیر نمونه ذیل آیه -

_______________________________________________________________________________

3 - لباس ظاهری

4 - تقوی 

یَا بَنِی آَدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَیْکُمْ لِبَاسًا یُوَارِی سَوْآَتِکُمْ وَرِیشًا وَ لِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِکَ خَیْرٌ ذَلِکَ مِنْ آَیَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ (26)  سوره اعراف -

نخست به همان مساله لباس و پوشانیدن بدن که در سرگذشت آدم نقش مهمى داشته اشاره کرده , مى فرماید: ((اى فرزندان آدم ! ما لباسى بر شما فروفرستادیم , که (اندام شما را مى پوشاند و) زشتیهاى بدنتان را پنهان مى سازد)) (یابنى آدم قد انزلنا علیکم لباسا یوارى سوآتکم ).

ولى فایده این لباس که براى شما فرستاده ایم , تنها پوشانیدن تن و مستورساختن زشتیها نیست بلکه ((مایه زینت شماست )) (و ریشا) لباس تجمل و زینت که اندام شما را زیباتر از آنچه هست نشان مى دهد.

به دنبال این جمله که در باره لباس ظاهرى سخن گفته است , قرآن بحث را به لباس معنوى کشانده و آن چـنان که سیره قرآن در بسیارى از موارد است , هر دو جنبه را به هم مى آمیزد و مى گوید: ((لباس پرهیزکارى و تقوا از آن هم بهتر است )) (و لباس التقوى ذلک خیر).

تشبیه تقوى و پرهیزکارى به لباس :

تشبیه بسیار رسا و گویایى است , زیراهمانطور که لباس هم بدن انسان را از سرما و گرما حفظ مى کند, و هم سپرى است در برابر بسیارى از خطرها, و هم عیوب جسمانى را مى پوشاند و هم زینتى است براى انسان , روح تقوى و پرهیزکارى نیز علاوه بر پـوشانیدن بشر از زشتى گناهان وحفظ از بسیارى از خطرات فردى و اجتماعى , زینت بسیار بزرگى براى او محسوب مى شود زینتى است چشمگیر که بر شخصیت او مى افزاید.

منظور از لباس تقوا همان ((روح تقوا و پرهیزکارى )) است , که جان انسان راحفظ مى کند و معنى ((حیا)) و ((عمل صالح )) و امثال آن در آن جمع است .

درپـایان آیه مى فرماید: ((این (لباسهایى که خدا براى شما قرار داده اعم از لباس مادى و معنوى , لباس جسمانى و لباس تقوا) همگى از آیات و نشانه هاى خداست تا بندگان متذکر نعمتهاى پروردگار شوند)) (ذلک من آیات اللّه لعلهم یذکرون ).

لباس در گذشته و حال ...

تا آنجا که تاریخ نشان مى دهد همیشه انسان لباس مى پوشیده است , ولى وسایل تولید لباس در عصر ما به قدرى متنوع شده و توسعه یافته است که با گذشته اصلا قابل مقایسه نیست .

و متاسفانه , جنبه هاى فرعى و حتى نامطلوب و زننده لباس چنان گسترش یافته که فلسفه اصلى لباس را دارد تحت الشعاع خود قرار مى دهد.

لباس عاملى شده براى انواع تجمل پرستیها, توسعه فساد, تحریک شهوات ,خودنمایى و تکبر و اسراف و تبذیر و امثال آن , حتى گاه لباسهایى در میان جمعى ازمردم بخصوص ((جوانان غربزده )) دیده مى شود که جنبه جنون آمیز آن بر جنبه عقلانیش برترى دارد و به همه چیز شباهت دارد جز به لباس!!

مساله مدپرستى در لباس نه تنها ثروتهاى زیادى را به کام خود فرو مى کشد,بلکه قسمت مهمى از وقتها و نیروهاى انسانى را نیز بر باد مى دهد.

در ادامه آیه فوق خداوند به همه افراد بشر و فرزندان آدم , هشدار مى دهدکه مراقب فریبکارى شیطان باشند زیرا شیطان سابقه دشمنى خود را با پدر و مادرآنها نشان داده و همانطور که لباس بهشتى را بر اثر وسوسه ها از اندام آنان بیرون کرد,ممکن است لباس تقوا را از اندام ایشان بیرون نماید!

لذا مى گوید:

((اى فرزندان آدم ! شیطان شما را نفریبد, آن چنانکه پدر و مادر شما را از بهشت بیرون ساخت ولباس آنان را از اندامشان بیرون کرد, تا عورتشان را به آنها نشان دهد)) (یا بنى آدم لا یفتننکم الشیطان کما اخرج ابویکم من الجنة ینزع عنهما لباسهما لیریهماسواتهما).

- برگزیده تفسیر نمونه  ذیل آیه شریفه -