پدران ( دعای پدر، دعای امام سجاد برای فرزندان، برکت دعای پدر، نفرین پدر، حق فرزند بر پدر )

دعا براى نیک بختى کودک

افزون بر رعایت حقوق مادى و معنوى فرزندان ، یکى دیگر از مهم ترین وظایف والدین : دعا براى نیک بختى و سعادت فرزندان است .

از آن جایى که دعاى پدر و مادر درباره فرزند طبق فرمایش رسول گرامى اسلام از جمله دعاهایى است که حتما به اجابت مى رسد - بحارالانوار ج71 ص 84 - شایسته است والدین گرامى بر این مهم توجه خاصى مبذول دارند، و در شرائط مساعد روحى بویژه به فرزندان خود دعا نمایند.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله ، در ضمن حدیثى فرزندان را سفارش نمود که دعاى خیر پدر و مادر خود را جلب نمایند و فرمود:

بر شما باد جلب دعاى پدر، زیرا آن از ابرهاى آسمان بالاتر مى رود و خداوند بر آن نظر افکنده و به ملائکه مى فرماید:

اى فرشتگان ! مانع بالا آمدن آن نباشید، که مى خواهیم آن را بر آورده سازم - بحارالانوار، ج 71، ص 83 -

__________________________________________________________________________

دعاى امام سجاد علیه السلام براى فرزندان

(1) پروردگارا! با نگهدارى فرزندانم و اصلاح (اخلاق و رفتار آنان ) در جهت خواست من ، و بهره مندیم از وجود آنان بر من منت بگذار.

(2) خدایا! با بخشیدن طول عمر به آنان مرا یارى فرما، و مدت زندگانى آنان را بر من بیفزاى! اطفال کوچکم را پرورش داده و ضعیفانشان را برایم نیرومند گردان.

دین و اخلاق و بدن آنان را برایم صحیح و سلامت بدار و در نفس و جسمشان و در تمام آن چه که از امور آنان براى من مهم است عافیت و تندرستى ببخش و روزى هایشان را به دست من برایم افزون ساز.

(3) آنان را از نیکو کاران ، پارسایان ، تیزبینان ، شنواى سخن حق و اطاعت کنندگان از خودت قرار ده و براى اولیاى خودت عاشقان خیر خواه و از براى تمام دشمنانت آنان را ستیزه جو و کینه ورز گردان ، ( آمین ) خدایا دعایم را بپذیر.

(4) الهى ! به وسیله ى آنان بازوانم را تقویت کرده و کارهاى نابسامان مرا سامان ده ، نسل مرا به آنان افزون ساز، و مجالس مرا به وجود آنان بیاراى ، و یاد و نام مرا به آنان زنده نگه دار، و در نبودن من امورات مرا به وسیله ى ایشان کفایت کن ، در رفع نیازهایم به آنان مرا یارى ده ، آنان را برایم علاقه مند، مهربان متمایل به من و فرمانبر قرار ده و از گناه و بدى و مخالفت با من ، آنان را دور ساز.

(5) مرا در تربیت و پرورش و نیکى کردن به آنان یارى ام کن و در کنار آنان فرزندان ذکورى نیز به من عطا فرما، و این عمل را براى من نیک گردان و آنان را در رسیدن به خواسته هایى که از درگاه تو مسئلت کرده ام مددکارم قرار ده .

(6) مرا به همراه فرزندانم از (مکر و حیله ) شیطان رانده شده از درگاهت پناه ده.

همانا که تو ما را آفریده اى و امر و نهى کرده و به سوى (به دست آوردن ) ثواب در اطاعت از اوامرت تشویق ، و از عقوبت نافرمانى تهدیدمان نموده اى ، براى ما دشمنى قرار داده اى که پیوسته در (اندیشه ى ) مکر با ماست ، او را به وجود ما مسلط کرده اى ، اگر ما فراموشش کنیم او ما را از یاد نمى برد، ما را از عذاب تو ایمن ساخته و از غیر تو مى ترساند.

اگر ما عمل زشتى را اراده کنیم در انجام آن به ما جرأت مى دهد و اگر عمل نیکى را قصد کنیم ، ما را از انجام آن باز مى دارد، ما را در معرض شهوات قرار داده و در دلهایمان شبهه ایجاد مى کند.

اگر به ما وعده دهد دروغ مى گوید، و اگر ما را به انجام خواسته مان خوش حال سازد خلاف آن مى کند و هرگاه مکر و حیله ى او را از ما بر نگردانى گمراهمان مى کند و اگر از شر او ما را مصون ندارى ما را به لغزش کشاند.

بار الها! سلطه ى او را با قدرت (لایزال ) خود از ما برگردان ، تا او را به وسیله ى دعاهاى بسیارمان به درگاهت از ما دور نمایى ، تا این که از گزند طرح هاى شیطانى او در زمره حفظ شدگانت در آییم .

(7) پروردگارا! همه ى خواسته هایم را برآور، و حاجت هایم را مرحمت نما، و از پذیرش دعاهایم خوددارى نکن ، در حالى که قبولى آن ها را ضمانت کرده اى ، دعایم را در پشت حجاب مگذار که تو خود به آن امر کرده اى.

و با عطاى آن چه که در اصلاح امور دنیا و آخرت به آن نیازمندم بر من منت بگذار، آن چه را که بر زبان آورده و یا فراموش کرده ام ، و آن چه را که اظهار نموده و یا مخفى داشته ام ، علنى خواسته باشم یا پنهانى همه را برآور.

(8) در تمام این خواسته ها تقاضا دارم که مرا از مصلحان قرار دهى ، در ردیف کسانى که با نیایش به پیشگاهت رستگار شده اند، و با توکل به درگاهت از لطف تو محروم نشده اند.

همان انسان هاى وارسته اى که به پناهندگى ات عادت کرده اند، در معامله با تو بهره ها برده اند در سایه ى عزتت مأوا گرفته اند، در پرتو جود و کرمت به روزى حلال و گسترده دست یافته اند، با توسل به تو از پستى ذلت به اوج عزت رسیده اند، از ظلم و ستم به عدل تو پناه آورده اند، به وسیله ى رحمتت از بلا آسوده گشته اند، با غناى تو، از چنگال فقر و محرومیت رهیده اند، با نگهدارى ات از گناهان و لغزش ها و خطاها مصونیت یافته اند، به خاطر اطاعت از فرامین تو، در پیمودن راه هاى نیک و خوب و درست موفق گشته اند، در سایه ى قدرت تو در بین آنان و گناهان آن چنان فاصله افتاده است که تمام معصیت ها را فراموش کرده و در جوار خودت منزل گزیده اند.

(9) معبودا! با توفیق و مهربانى خودت همه ى این صفات زیبا را به ما عنایت فرما، و ما را از عذاب دردناک جهنم پناه بده.

و به مردان و زنان مسلمان و تمام اهل ایمان هر آن چه را که براى خودم و فرزندانم از تو مسئلت کردم در دنیا و آخرت به آنان نیز عطا فرما، همانا که تو نزدیک ، پذیرا، شنوا، دانا، بخشنده ، آمرزنده ، دلسوز و مهربان هستى .

(10) و به ما در این دنیا نیکى و در جهان آخرت هم نیکى مرحمت کرده و ما را از عذاب آتش جهنم نگه دار - صحیفه سجادیه ، دعاى 25 -

_________________________________________________________________________

از مطالعه شرح حال برخى بزرگان چنین بدست مى آید که رمز موفقیت آنان مرهون دعاى پدر و مادرشان بوده است .

علامه مجلسى و دعاى پدر

عالم بزرگوار مرحوم ملا محمد تقى مجلسى ( پدر بزرگوار علامه محمد باقر مجلسى ) در خاطرات خود مى گوید:

در یکى از شب ها پس از این که از نماز شب و تهجد سحرى فارغ شدم ، حال خوشى برایم ایجاد شد؛ از آن حالت فهمیدم که در این هنگام هر حاجت و در خواستى از خداوند نمایم ، اجابت خواهد شد، فکر کردم چه در خواستى از امور دنیا و آخرت از درگاه خداوند متعال نمایم ؛ که ناگاه صداى گریه فرزندم محمدباقر در گهواره اش بلند شد، و من بى درنگ به خداوند متعال عرضه داشتم : پروردگارا! به حق محمد و آل محمد علیهم السلام این کودک را مروج دینت و ناشر احکام پیامبر بزرگت قرار ده و او را به توفیقاتى بى پایان موفق گردان - الفیض القدسى ، ص 11 -

و این چنین بود که دعاى این پدر عارف در سحرگاه آن شب مبارک به اجابت رسید و فرزندش در عرصه علم و دانش و تقوى آن چنان توفیقاتى یافت که امروزه بعد از چهار قرن ، او را به عنوان طلایه دار ترویج دین و سرآمد علماى شیعه مى شناسیم . علامه مجلسى بر اثر همین دعاى پدر موفق به پدید آوردن آثارى شد که مخالف و موافق را به تحیر وا داشته است و در مدت این چهار قرن هیچ پژوهشگرى در حوزه دین و علوم اسلامى از تاءلیفات این عالم وارسته و سخت کوش بى نیاز نیست .

__________________________________________________________________________

برکت دعاى پدر

آیت الله العظمى مرعشى نجفى (قدس سره )، بزرگ فرهنگ بان میراث اهل بیت علیهم السلام ، در بیشتر علوم اسلامى صاحب نظر بود و تاءلیفات ارزشمند ایشان که نزدیک به صد و پنجاه اثر در موضوعات مختلف است گواه روشنى بر این حقیقت است . کرامات معنوى ، در یافت بیش از چهار صد اجازه اجتهادى و روایتى از علماى بزرگ اسلامى ، تدریس متجاوز از شصت و هفت سال در حوزه علمیه قم و نجف ، تربیت هزاران شاگرد و تاءسیس صدها مدرسه علمى ، مسجد، حسینیه ، مراکز فرهنگى ، رفاهى و درمانى و ایجاد بزرگترین و مشهورترین کتابخانه در جهان اسلام و از جمله توفیقات این فقیه فرزانه مى باشد.

او این همه توفیقات را از برکت محبت به پدر و دعاى والدین مى داند.

او در خاطرات خود چنین مى گوید:

زمانى که در نجف بودیم ، یکى روز مادرم فرمودند: پدرت را صدا بزن ، تا براى صرف نهار تشریف بیاورد. حقیر به طبقه بالا رفتم و دیدم پدرم در حال مطالعه ، خوابش برده است . مانده بودم چه کنم : از طرفى مى خواستم امر مادرم را اطاعت کنم و از طرفى دیگر مى ترسیدم با بیدار کردن پدر باعث رنجش خاطر او گردم . خم شدم و لبهایم را کف پاى پدر گذاشتم و چندین بوسه برداشتم!! تا این که در اثر قلقلک پا، پدرم از خواب بیدار شد و دید من هستم! وقتى این علاقه و ادب و کمال و احترام را از من دید، فرمود: شهاب الدین تو هستى ؟

عرض کردم : بلى آقا. دو دستش را به سوى آسمان بلند کرد و فرمود: پسرم! خداوند عزتت را بالا ببرد، و تو را از خادمین اهل بیت علیهم السلام قرار دهد.

حضرت آیت الله العظمى مرعشى نجفى مى فرمود: من هر چه دارم ، از برکت آن دعاى پدرم است - حقوق والدین ، سید جعفر میر عظیمى ، ص 12 -

____________________________________________________________________

نفرین والدین

لازم به ذکر است هم چنان که دعاى خیر والدین در سرنوشت انسان مؤثر است ، نفرین آنان تأثیر دارد.

چنان که ، پیامبر صلى الله علیه و آله از مردى که از فرزندان ناخلف خود شکایت مى کرد، پرسید:

آیا بر آنان نفرین کرده اى گفت : بلى . پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: خودت موجبات بدبختى آنان را فراهم کرده اى - محجة البیضا، ج 3، ص 436 -

و در روایت دیگرى حضرت فرمود:

ایاکم و دعوة الوالد فانها اءحد من السیف - وسائل الشیعة ، ج 7، ص 128 - از نفرین پدر بپرهیزید که آن از شمشیر تیزتر و برنده تر است .

______________________________________________________________________

حق فرزند بر پدر

امام سجاد علیه السلام در رساله حقوق خویش وظیفه والدین را چنین مشخص مى کند:

و اما حق ولدک فاءن تعلم اءنه منک و مضاف الیک فى عاجل الدنیا بخیره و شره و اءنک مسئول عما و لیته من حسن الادب و الدلالة على ربه عزوجل و المعونة على طاعته فاعمل فى اءمره عمل من یعلم اءنه مثاب على الاحسان الیه معاقب على الاساءة الیه - من لا یحضره الفقیه ، ج 2، ص 621. امالى صدوق ، ص 371 - 

حق فرزندت به تو آن است که بدانى وجود او بخشى از وجود تو است ، و نیک و بدى هاى او در این دنیا وابسته به تو است ، باید بدانى که تو در مقام سرپرستى او مسئول هستى که وى را با ادب و تربیت صحیح پرورش دهى و او را به پروردگارش راهنمائى کنى و در اطاعت فرمانبردارى حضرت حق ، یارى اش دهى . پدرى باشى که به وظیفه خود آشنا و به مسئولیت خود آگاه است ؛ پدرى که مى داند اگر نسبت به فرزندش نیکى کند اجر و پاداش خواهد داشت ، و اگر درباره او بدى کند مستحق مجازات و کیفر خواهد بود.

منبع:

حقوق متقابل والدین و فرزندان

عبدالکریم پاک نیا